" 
حقایق شگفت انگیز درباره خواص نارنگی
حقایق شگفت انگیز درباره خواص نارنگی
نارنگی از خانواده مرکبات و یکی از پرطرفدارترین اعضای این خانواده است که اولین بار در جنوب شرقی آسیا تولید شده است. این میوه، کوچک‌تر از پرتقال است و پوست آن به راحتی با دست کنده می‌شود. شاید همین خاصیت از بیشمار خواص نارنگی، دلیل علاقه زیاد مردم به این میوه باشد. طعم آن مانند پرتقال ترش و اسیدی است و خوردن این میوه، آرامش خوبی به افراد می‌دهد. نارنگی می‌تواند در وعده‌های غذایی به صورت سالاد، دسر و مربا و همچنین در بعضی غذاهای اصلی به کار گرفته شود. یکی از خواص نارنگی که در همه مرکبات مشترک است، ویتامین c و خاصیت آنتی اکسیدانی این میوه است. نارنگی اصل در نوار مرکزی کشور، نارنگی محلی است که از راه بذر زیاد می‌شود و در نقاط گوناگون، به نام‌های بمی، جهرمی، دزفولی و محلی شناخته می‌شود. کینو همان نارنگی معروف به نارنگی پاکستانی است که اولین بار در سال ۱۳۴۲ وارد کشور شد. این واردات سال‌های زیادی است که همچنان ادامه دارد و به دلیل اینکه این نوع نارنگی پرآب، گوشتی، شیرین و دارای پوستی نازک است، در بازار میوه کشور طرفداران زیادی دارد. بذر نارنگی پاکستانی بیشتر در ناحیه مرکزی و جنوب غربی کشور به خصوص در شهرهای دزفول و شوشتر کاشته می‌شود و درخت آن چتری و پر محصول و با برگ‌های قاشقی است. این درخت همیشه سبز است و تا چهار و نیم متر رشد می‌کند. گل‌های درخت نارنگی سفید رنگ و دوجنسی است و از طریق حشرات گرده افشانی می‌کند. مقاومت درختان نارنگی در مقابل سرما خوب است ولی میوه‌های آن به علت داشتن پوست نازک، نسبت به سرما بسیار حساس هستند. بنابراین بهتر است بذر آن در مکان‌های سرد کاشته نشود. در ادامه این مطلب بیشتر با خواص نارنگی و شگفتی‌های آن آشنا خواهید شد.
خواص نارنگی
- نارنگی دارای ویتامین‌های A و B1 و B2 و C و پروتئین، چربی، قند و حاوی مقدار زیادی فسفر و کلسیم است. به خاطر داشتن فسفر و کلسیم بالا، یکی از میوه‌هایی است که در تشکیل استخوان و اسکلت بدن مؤثر است. همچنین با داشتن مقدار زیادی ویتامین C و A برای پیشگیری از ابتلا به بیماری سرطان بسیار مفید است.
- نارنگی به علت داشتن فسفر فراوان، باعث تقویت حافظه و هوش می‌شود. همچنین برای رفع بی‌اشتهایی و رفع گرمای بیش از حد بدن بسیار موثر است.
- اگر از بی‌خوابی رنج می‌برید و شب‌ها نمی‌توانید خواب راحت داشته باشید، متخصصین تغذیه به شما توصیه می‌کنند که یکی دو ساعت قبل از خواب چند دانه نارنگی میل کنید. چرا که بوی آن باعث از بین رفتن استرس و ایجاد آرامش می‌شود.
- نارنگی دارای مقدار زیادی منیزیم است و از این طریق در فعالیت عضلانی، دستگاه گوارش و سیستم عصبی اثر مثبت می‌گذارد.
- طبق تحقیقات جدیدی که درباره خواص نارنگی انجام شده است، وجود ماده‌ای به اسم نوبیلتین در آن به اثبات رسیده که نه تنها موجب جلوگیری از چاقی می‌شود، بلکه ضد دیابت نوع ۲ و حتی ضد گرفتگی شریان‌های بدن است. همچنین این ماده از رسوب چربی در کبد، با ترکیب ژن‌هایی که درگیر سوزاندن چربی اضافی هستند جلوگیری می‌کند و مانع از فعالیت ژن‌های مسئول تولید چربی می‌شود.
- یکی دیگر از خواص نارنگی، جلوگیری از ایجاد فشار خون است. علت آن وجود مقادیر زیادی پتاسیم در نارنگی است. افراد دارای فشار خون می‌توانند در صورت عدم دسترسی به گریپ‌فروت، از نارنگی استفاده کنند.
- از دیگر خواص نارنگی این است که به علت داشتن مقدار زیادی ویتامین C، می‌تواند ایمنی بدن را بالا ببرد.
- نارنگی با داشتن موادی مثل اسید فولیک، پتاسیم و آنتی اکسیدان‌ها می‌تواند به سیستم عصبی و مغز کمک کند. اسید فولیک باعث جلوگیری از ایجاد بیماری آلزایمر می‌شود و همچنین پتاسیم باعث افزایش خون رسانی به مغز شده که این موضوع باعث خوب کار کردن سیستم عصبی و فعالیت‌های مغز می‌شود.
- فقر ویتامین B6 باعث ایجاد افسردگی و تهوع می‌شود که این مشکل می‌تواند با خوردن مداوم نارنگی برطرف شود.
- نارنگی برای زنان باردار هم بسیار مفید است. چرا که اسید فولیک موجود در آن به تشکیل لوله عصبی و شکل گیری گلبول قرمز در نوزادان قبل از تولد بسیار کمک می‌کند.
- نارنگی ماده‌ای به نام سینفرین دارد. این ماده باعث از بین رفتن مخاط مضر موجود در ریه می‌شود که به سبب آن باعث کاهش سرفه‌های مزمن ناشی از سرماخوردگی و آلرژی می‌شود.
- این میوه قند بالایی ندارد ولی به علت داشتن فیبر زیاد، به انجام صحیح فرآیند گوارش بسیار کمک می‌کند.
- نارنگی آب زیادی دارد و مصرف آن باعث ادرار آوری و دفع سموم می‌شود. همچنین از ایجاد سنگ کلیه هم جلوگیری می‌کند.
- طبق طب سنتی، به علت این که در فصول سرد، مصرف غذاهای با طبع گرم بیشتر می‌شود، احتمال بروز حرارت کبد، معده و صفرا بیشتر می‌شود. از قضا درختان مرکبات از جمله نارنگی در همین فصول میوه می‌دهند و با مصرف میوه‌های آن‌ها که طبع سرد و تر دارند این مشکل حل می‌شود.
زیاده‌روی در مصرف نارنگی و مضرات آن
- یکی از خواص نارنگی و به طور کلی مرکبات آلرژیک بودن آن‌ها است. نارنگی ممکن است در افراد حساس، ایجاد آلرژی کند که این آلرژی به‌صورت بثورات پوستی، خارش بینی و سرفه ظاهر می‌شود.
- زیاده‌روی در خوردن نارنگی در افرادی که ورم معده دارند باعث ایجاد نفخ و ناراحتی‌های گوارشی می‌شود.
- به علت اینکه پوست نارنگی به راحتی از آن جدا می‌شود، معمولا افراد در مصرف آن زیاده‌روی می‌کنند که این امر باعث ایجاد اسهال و اختلال در کارکرد روده می‌شود.
- یکی دیگر از خواص نارنگی ترشی و اسیدی بودن آن است که مصرف زیاد آن باعث ایجاد آفت و زخم در دهان و زبان می‌شود.
- خوردن بیش از حد نارنگی و همچنین بی‌کیفیت بودن آن باعث ایجاد بیماری‌هایی نظیر گاستریت، زخم، کولیت و انتتریت می‌شود. علت ایجاد این بیماری‌ها افزایش اسیدیته و تحریک لایه مخاطی دستگاه گوارش است. بنابراین علاوه بر عدم سوء مصرف نارنگی، در هنگام خرید به کیفیت آن هم توجه شود.
- همچنین افراط در مصرف نارنگی باعث بیماری‌هایی همچون کولسیستیت، پانکراتیت می‌شود. اسید فولیک موجود در نارنگی باعث تولید بیش از حد صفرا شده که این امر باعث آسیب رسیدن به کبد و کمک به ایجاد زمینه برای بیماری‌هایی مثل هپاتییت و نفریت می‌شود.
منع مصرف نارنگی
- نارنگی را به هیچ عنوان به همراه شیر گاو مصرف نکنید، زیرا باعث ایجاد دل درد می‌شود. همان‌طور که گفته شد یکی از خواص نارنگی اسیدی بودن آن است که باعث نفخ می‌شود، شیر گاو هم نفاخ است. به همین دلیل مصرف این دو با هم باعث دردهای شکمی می‌شود.
- افرادی که به علت ضعف سیستم عصبی و عضلانی به خصوص قلب، در نسخه دارویی آن‌ها داروهایی است که باعث افزایش پتاسیم خون می‌شود، بهتر است به همراه مصرف این داروها از میوه‌های دارای پتاسیم به خصوص نارنگی استفاده نکنند. افزایش بیش از حد پتاسیم خون باعث عوارضی همچون خستگی عضلات، احساس ضعف، فلج شدن، ضربان غیرطبیعی قلب (آریتمی) و حالت تهوع شود. این افراد باید برای مصرف این نوع میوه‌ها و زمان مصرف آن، با پزشک خود مشورت کنند.
- افرادی که بیماری دیابت دارند و از انسولین استفاده می‌کنند، حتما باید برای زمان و میزان مصرف نارنگی در طول روز با پزشک متخصص خود مشاوره داشته باشند.
ترکیباتی با نارنگی
- نارنگی به علت داشتن پروتئین فراوان، بهتر است در سالاد میوه به‌کار رود. میوه‌هایی که در این سالاد استفاده می‌شوند بهتر است طبیعت گرم داشته باشند. یکی از خواص نارنگی طبیعت سرد آن است.
- از سس و آب نارنگی در غذاهایی مانند نودل و پاستا استفاده می‌شود. همچنین از آب آن روی انواع کیک‌های خانگی استفاده می‌شود.
- از آب نارنگی در دستور غذاهایی مانند خوراک مرغو ماهی هم استفاده می‌شود.
- بهترین زمان مصرف نارنگی، در ساعات میان وعده، یعنی بین صبحانه و ناهار یا ناهار و شام است. البته با فاصله حداقل ۱ساعته از شام و قبل از خواب هم مصرف این میوه توصیه می‌شود. خوردن نارنگی قبل از خواب باعث آرامش و جلوگیری از بی‌خوابی و استرس می‌شود.
خرید و نگهداری نارنگی
- در هنگام خرید نارنگی، به کیفیت آن دقت شود. یکی از خواص نارنگی مرغوب سنگین بودن آن است. هرچه وزن نارنگی بیشتر باشد نشان‌دهنده آبدار بودن آن است.
- اگر تعداد زیادی نارنگی خریداری می‌کنید، حتما برای تازه ماندن نارنگی‌ها، آن‌ها را با آب سرد بشویید سپس با پارچه پنبه‌ای خشک کرده و در یخچال نگهداری کنید.
خواص نارنگی برای زنان باردار
- ما‌ه‌های اول بارداری همراه با مسمومیت و ویار کردن زن باردار است. در این زمان زن باردار بیشتر غذاها را نمی‌تواند مصرف کند و حتی بوی غذاهایی که او قبلا دوست داشت، باعث ایجاد حالت تهوع در زن باردار می‌شوند که این مسئله به علت به هم ریختگی هرمونی در ایشان است. از خواص نارنگی می‌توان به آبدار، معطر و اشتها آور بودن آن اشاره کرد که این خواص باعث کاهش نشانه‌های مسمومیت و ویار در این افراد می‌شود.
- فولیک اسید موجود در نارنگی باعث رشد سیستم عصبی و استخوان‌های جنین می‌شود. این ماده احتمال سقط جنین را کاهش می‌دهد.
- وجود آهن در نارنگی و مصرف آن در دوران بارداری، باعث افزایش مقدار هموگلوبین و خون‌سازی در جنین می‌شود.
- نارنگی تعادل آب بدن را حفظ و از ورم در دوران بارداری جلوگیری می‌کند.
- نارنگی به علت داشتن بوی گرم و مطبوع، باعث کاهش استرس و نگرانی در دوره بارداری می‌شود.
- همچنین ویتامین C موجود در نارنگی، ضد التهاب و ورم است.
موارد منع مصرف نارنگی در دوران بارداری
- زنان بارداری که مستعد آلرژی هستند، بهتر است در دوران بارداری از مصرف بیش از حد نارنگی بپرهیزند. چرا که یکی از خواص نارنگی، آلرژیک بودن آن است که باعث ایجاد خارش و آب ریزش بینی این افراد می‌شود. ممکن است این آلرژی به جنین هم سرایت پیدا کند و باعث بیماری‌هایی نظیر آسم، اگزما و درماتیت در بچه شود.
- خانم‌هایی که بیماری‌هایی نظیر هپاتیت، ورم معده و اختلال روده دارند، بهتر است در دوران بارداری از نارنگی استفاده نکنند. به دلیل اینکه اسید موجود در نارنگی باعث اسیدی شدن بیشتر معده می‌شود و همچنین ویتامین C موجود در نارنگی باعث افزایش فشار رحم و انقباض آن می‌شود.
- بهتر است نارنگی فقط در ماه اول بارداری استفاده شود و از ماه پنجم به بعد مصرف آن با مشورت پزشک باشد.
نارنگی میوه مورد علاقه کودکان
مصرف نارنگی و میوه‌های زرد در دوران بارداری ایجاد زردی نمی‌کند. ولی در کودکان ۳ تا ۵ سال بر اثر مصرف بیش از حد نارنگی توسط کودک، باعث زرد شدن کف دست و پای کودک می‌شود. این نوع زردی با زردی نوزاد پس از تولد فرق دارد. سفیدی چشم کودکانی که بر اثر مصرف خوراکی زردی گرفته‌اند، سفید است ولی در نوزادان مبتلا به زردی، زرد است که هیچ ربطی به مصرف نارنگی توسط مادر ندارد. همچنین کودکان زیر ۱ سال هم نباید مرکبات از جمله نارنگی حتی به شکل آب‌میوه استفاده کنند. چراکه اسید موجود در مرکبات باعث ایجاد نفخ و بعضا زخم در دستگاه گوارش کودکان زیر ۱ سال می‌شود.
بهترین زمان مصرف نارنگی برای کودکان در قبل از هر وعده غذایی است. چون هم باعث افزایش اشتهای کودک شده و هم باعث جذب ویتامین C و آهن می‌شود. در نظر داشته باشید که کودک باید حداقل یک ساعت قبل از وعده غذایی اصلی، نارنگی را میل کند تا تمام مواد مفید میوه جذب بدن کودک شود. کودکان به علت تحرک زیاد در طول روز، آب بدن آن‌ها کم می‌شود. از خواص نارنگی پر آب بودن آن است ولی عطش کودک را نباید به تنهایی با نارنگی برطرف کرد. نارنگی فقط می‌تواند الکترولیت‌های از دست رفته از طریق تعرق را جبران کند.
خورشت نارنگی
یکی از غذاهای معروف که با نارنگی تهیه می‌شود خورشت نارنگی است. این غذا شامل مرغ، هویج، زعفران، آرد، شکر، روغن و خلال پوست نارنگی می‌باشد. البته به این نکته توجه کنید که با پخته شدن این میوه، مقداری از خواص نارنگی از بین می‌رود. به هر حال همان‌طور که می‌بینید بیشتر مواد غذایی که به همراه نارنگی در این خورشت به کار رفته طبع گرم دارند. همچنین انواع سالادها هم با نارنگی تهیه می‌شوند مثل سالاد اسفناج با نارنگی، سالاد مرغ و نارنگی با سس عسل و لیمو، سالاد نارنگی یافا و پنیر فتا و انواع سالاد میوه. بهتر است در سالادهای میوه‌ای که در ترکیب آن نارنگی هم وجود دارد، از میوه و سبزیجات با طبع گرم استفاده شود.
طبع نارنگی، میزان کالری و ارزش غذایی از نظر ویتامین و مواد معدنی
در پزشکی سنتی ایرانی، اگر نارنگی ترش باشد، طبع آن سرد و خشک می‌شود ولی اغلب سرد و تر است. همچنین اگر آن خیلی شیرین باشد کمی خواص نارنگی به سمت گرمی می‌رود که خیلی مختصر است و در بدن خودش را نشان نمی‌دهد. بنابراین عمدتا طبع نارنگی را می‌توان سرد و تر دانست.
ارزش غذایی نارنگی
در آخر این مطلب قصد داریم با ارزش غذایی این میوه محبوب آشنا شویم. ارزش غذایی هر ۱۰۰ گرم نارنگی به صورت زیر است :
- ویتامین A : 420 آی. یو
- کربوهیدرات :۳۴/۱۳ گرم
- فیبر رژیمی: ۸/۱ گرم
- پروتئین : ۸۱/۰ گرم
- تیامین یا ویتامین : B1 شش صدم میلی‌گرم
- نیاسین ویتامین : B3 سی و هفت صدم میلی‌گرم
- ویتامین :B6 هشت صدم میلی‌گرم
- ویتامین : C بیست و هفت میلی‌گرم
- کلسیم : ۳۷ میلی‌گرم
- آهن :۱۵/۰ میلی‌گرم
- منیزیم : ۱۲ میلی‌گرم
- فسفر : ۲۰ میلی‌گرم
- پتاسیم : ۱۶۶ میلی‌گرم
- سدیم : ۲ میلی‌گرم
- روی : ۰۷/۰ میلی‌گرم
- چربی : ۳/۰ گرم
- کالری : ۴۴ کیلوکالری
