چطور مغزمون رو به انجام کار های سخت عادت بدیم؟

هیچکدوم از ما حوصله کار کردن روی پروژه های کاری مون یا درس خوندن رو نداریم. ولی اگر پای گیم و شبکه های اجتماعی وسط باشه، ساعت ها روشون وقت میزاریم و متوجه گذر زمان نمیشیم.

 

انجام دادن پروژه های-تفریحی (side-project) یا راه انداختن یک کسب و کار جدید برای ما در طولانی مدت لذت بخش و مفید خواهد بود و حتی با وجودی که میدونیم این فعالیت ها در طولانی مدت برای ما منفعت به همراه دارند، با این حال دوست داریم به کارهایی بپردازیم که برای ما لذت های کوتاه و سریع تری دارند.

در این مقاله میخوام در مورد بعضی از روش ها توضیح بدم که به کمک اونها میتونیم کارهای سخت رو برای خودمون آسون تر کنیم.

 

دوپامین

دوپامین چیزی هست که باعث میشه ما احساس انگیزه و لذت کنیم! هر عملی که باعث ترشح دوپامین در بدن ما بشه برای ما اعتیاد آور میشه! مثلا مصرف سیگار یا مواد مخدر، بازی کردن، چرخ زدن توی اینستاگرام و ...

البته همیشه این کار ها جنبه منفی ندارند، مثلا انجام دادن یک کار مفید، یاد گرفتن یک چیز جدید یا کمک به یک نیازمند یا حتی خوردن شکلات هم باعث ترشح مقدار خاصی از دوپامین داخل بدنمون میشه.

در واقع میشه گفت دوپامین هورمون جایزه در مغز ماست!

 

اعتیاد

کسی که دچار اعتیاد میشه لزوما معتاد به مواد مخدر نمیشه. ممکنه این اعتیاد به کار باشه (Workoholic) یا به الکل یا ویدئوگیم یا هر چیز دیگه ای . در واقع ما به دوپامین معتاد میشیم. هر فعالیتی که باعث تسهیل ترشح دوپامین بشه برای ما لذت بخش و بعضا اعتیاد آور میشه. اما بعضی چیز ها مثل مواد مخدر هستند که باعث میشن ما میزان بیشتری از دوپامین رو در زمان کوتاه تری دریافت کنیم. خب حدس بزنید چی میشه؟! ما همیشه راه کوتاه تر رو انتخاب میکنیم چون تنبلی رو دوست داریم!

پس بنابراین اگر مغز ما بخواد از بین فعایت ها یا برنامه هایی که قصد انجامش رو داریم تصمیم بگیره که کدوم رو انجام بده معمولا کاری رو انتخاب میکنه که دوپامین بیشتری دریافت کنه. حتی اگر اون کار مطلقا هیچ سودی برای ما نداشته باشه.

 

مقاومت

بعد از مدتی، بدن ما نسبت به دوزهای بالاتری از دوپامین مقاوت نشون میده و براش عادی میشه و در نتیجه اون فعالیت های قبلی برای ما مثل قبل لذتبخش نخواهند بود. مثلا اگر شما هر روز از بهترین رستوران غذا سفارش بدید و نوش جان کنید بعد از مدتی نسبت به اون غذا حس خاصی نخواهید داشت.

یا مثلا یک برنامه نویس بعد از مدتی که چیز جدیدی یاد نمیگیره یا پروژه جدیدی انجام نمیده دیگه از انجام دادن یک کار تکراری خسته میشه و لذت روز های اول رو از کارش رو نمیبره.

پس بنابراین فرد باید مقدار بیشتری از دوپامین رو دریافت کنه تا دوباره احساس لذت کنه! ولی اگر به دلایل مختلف موفق به اینکار نشه چی؟ خب این باعث سرخوردگی، روزمرگی، بی انگیزگی و افسردگی و ... میشه.

 

روزه دوپامین

بعد از مواردی که اشاره کردم باید دست به کار بشید و یک تغییر ایجاد کنید!

راه حل پیشنهادی برای این مشکل به صورت کامل در لینکی که قرار دادم موجوده و میتونید مطالعه کنید. من چیزی که خودم ازش متوجه شدم و امتحان کردم رو براتون مینویسم.

 

راه سخت و سریعتر

یک لیست از تمام کار های روزمره تون رو که باعث ایجاد حس سرخوشی در شما میشه تهیه کنید. مثلا چک کردن موبایلتون (حس گرفتن پیام و نوتیفیکیشن برامون خیلی لذت بخشه) یا چک کردن شبکه های اجتماعی، بازی کردن و ...

بعد از تهیه لیست، یک روز کامل خودتون رو از همه اون کار ها و لذت ها محروم کنید. یک روز کامل بدون اینکه گوشی دستتون باشه، بدون بازی کردن و بدون اینترنت. روزه دوپامین بگیرید! و در عوض در اون روز به فعالیت های دیگه بپردازید، مثل قدم زدن، ورزش، فکر کردن یا حتی نوشتن یک رمان کوتاه (البته روی کاغذ و نه با لپتاپ) و یا کار روی پروژه یا فعالیت های دیگه که در بلند مدت برای شما منفعت دارند.

بعد از مدتی از انجام دادن کارهای روزهایی که روزه دوپامین میگیرید بیشتر احساس لذت میکنید.

اینکار رو هر هفته تکرار کنید.

 

راه راحتتر ولی طولانی تر

بر عکس روش سخت، اینبار یک لیست از فعالیت های کسالت آور (یا سخت تر) که باید انجامشون بدید مثلا درس خوندن، انجام پروژه های عقب افتاده، مرتب کردن خونه یا ... تهیه کنید.

برای انجام دادن اون ها برنامه ریزی مرتبی انجام بدید، احتیاجی نیست خیلی با جزییات باشه، فقط یک لیست روزانه از کار هایی که اون روز باید انجام بشه آماده کنید و خودتون رو مجبور کنید که انجامشون بدید. در طول روز هیچ یک از فعالیت هایی که باعث حس سرخوشی تون میشه مثل چک کردن موبایل و شبکه های اجتماعی، بازی کردن و ... رو انجام ندید.

بعد از اینکه همه کار های لیستتون انجام شد، برای خودتون جایزه در نظر بگیرید. این جایزه میتونه یکی از اون فعالیت ها باشه مثلا گیم! اما حتما باید این جایزه مقدار محدودی داشته باشه (مثلا محدود به زمان باشه).

به این شکل انتظار میره که بعد از ۲۱ روز یک عادت جدید در خودتون بوجود آورده باشید که باعث شده کار های مفید بیشتری انجام بدید و همچنین از انجام دادن اونها احساس لذت بیشتری کنید.

 

کلام آخر

شاید یکی از دلایل روزه گرفتن ما مسلمانان در ماه رمضان در واقع همین موضوع باشه. که بیشتر از زندگی لذت ببریم. با محروم کردن خودمون از تمام کار هایی که تو روز های قبل برامون عادی بوده و جایزه دادن به خودمون در پایان روز.